1. Versoepelde renovatieplicht, maar druk op energieverslindende woningen blijft
   Sinds begin 2023 geldt in Vlaanderen een renovatieplicht: wie een huis of appartement met EPC-label E of F koopt, moet dat binnen vijf jaar (inmiddels verlengd tot zes jaar) renoveren tot minstens label D. Aanvankelijk wilde de Vlaamse regering tegen 2040 zelfs label A verplichten, maar dat einddoel is nu teruggebracht tot D. Hoewel deze versoepeling kopers iets meer ademruimte biedt, verandert ze weinig aan de financiële inspanning die een renovatie vereist. Daarom blijven de prijzen van woningen met een slecht energielabel onder druk staan, zeker bij oudere vrijstaande woningen buiten de steden.
2. Regionale verschillen in prijsevolutie
   In centrumsteden blijft de vraag naar kleinere panden met een minder goed energielabel relatief groot, omdat veel kandidaat-kopers of -huurders geen alternatief vinden. In die markt is een echte prijscorrectie dus niet altijd merkbaar. Anders ligt het bij vrijstaande woningen uit de jaren 70 of 80: daar is de kans op een prijsdaling groter als ze grondig gerenoveerd moeten worden. Tegelijk stijgen de prijzen van woningen die géén renovatieplicht hebben, mede doordat eigenaren met een D-label nu meer vrijheid krijgen om zelf het moment en de manier van renoveren te bepalen.
3. Kostprijs: energiezuinige woningen vs. grondig renovatieproject
   Wie een woning koopt met een A-label, bespaart op termijn flink op energiekosten, maar de meerprijs bij aankoop is vaak hoger dan de uiteindelijke besparingen. Aan de andere kant zijn huizen met een slecht EPC-label doorgaans veel goedkoper, terwijl de hogere energiefactuur niet altijd opweegt tegen dat prijsvoordeel. Kopers die handig zijn of een familie- en vriendennetwerk hebben om (gedeeltelijk) zelf te renoveren, kunnen extra voordeel halen. Ook de dalende bouwkosten en de betere beschikbaarheid van aannemers spelen in het voordeel van renovatietrajecten.
4. Financiering als struikelblok
   Een belangrijk aandachtspunt is de manier waarop banken renovaties financieren. Bij een woning die al een goed energielabel heeft, wordt meestal een klassieke hypotheeklening afgesloten. Gaat het echter om een pand met label E of F, dan eisen banken soms dat de renovatiekosten via een aparte renovatielening worden gedekt. Zo’n lening kent doorgaans een kortere looptijd en hogere maandlasten, waardoor sommige koopplannen afketsen. De dalende rente kan in de toekomst wel wat verlichting brengen.
5. Moeilijke tijden voor nieuwbouw, maar licht aan het einde van de tunnel
   Nieuwbouwprojecten zijn in prijs gestegen door de dure bouwmaterialen, stijgende rente en lange vergunningsprocedures. De verkoop van nieuwbouwappartementen is de voorbije jaren dan ook sterk afgenomen. Toch is er voorzichtig optimisme: dalende bouw- en rentekosten zouden de markt weer kunnen aantrekken, zeker omdat er schaarste is aan energiezuinige huurwoningen, waardoor investeerders opnieuw interesse tonen.
6. Onzekerheid over btw-regime
   Daarnaast heerst onduidelijkheid rond de btw-regels bij sloop en heropbouw. De tijdelijke 6%-regeling is met zes maanden verlengd, maar een definitieve regeling blijft uit. Dit maakt het voor projectontwikkelaars, kopers en investeerders lastig om lange termijnplannen te maken en kan de nieuwbouwmarkt blijven afremmen.

 Samengevat:

• De renovatieplicht voor energieverslindende woningen is iets versoepeld, maar dit verandert weinig aan de druk op slecht geïsoleerde panden.
• In de steden blijft de vraag naar kleinere woningen met een lager energielabel hoog, terwijl oudere vrijstaande woningen wel in prijs kunnen zakken.
• De keuze tussen een dure, energiezuinige woning of een goedkoper renovatieproject hangt sterk af van de persoonlijke situatie en financiële mogelijkheden.
• Nieuwbouw krijgt rake klappen, maar een dalende rente en (gedeeltelijk) lagere bouwkosten kunnen de markt weer wat doen opleven.
• Een structurele btw-regeling is nodig om de nieuwbouw- en renovatiemarkt meer duidelijkheid en stabiliteit te geven.